Zapalenie ucha środkowego - przyczyny, objawy, leczenie

Zapalenie ucha środkowego u dziecka ma bardzo nieprzyjemne objawy, a czasami towarzyszą mu powikłania. Dlatego jeśli podejrzewasz chorobę u swojego malucha, koniecznie zgłoś się z nim do lekarza. Jak rozpoznać objawy zapalenia ucha i czy istnieją sposoby, aby ochronić dziecko przed infekcją?

Ostre zapalenie ucha środkowego - jakie są przyczyny choroby?

Ucho środkowe to niewielka przestrzeń w czaszce, która wchodzi w skład ucha i jest wypełniona powietrzem. Na choroby ucha środkowego narażone są osoby w każdym wieku, jednak infekcje najczęściej dotykają dzieci od 6. miesiąca do 2. roku życia. Wynika to z budowy trąbki Eustachiusza, która wchodzi w skład ucha środkowego, a także słabo wykształconego systemu odpornościowego.

Istnieje wiele rodzajów zapalenia ucha środkowego. Ze względu na czynnik, który wywołał zakażenie, wyróżniamy zapalenia bakteryjne (ropne) i wirusowe (nieropne). Infekcja przeważnie jest powikłaniem innej choroby - przeziębienia, grypy albo alergii.

Zapalenie ucha środkowego - objawy

U dorosłych zapalenie ucha sygnalizują przeważnie: ból i wydzielina z ucha oraz pogorszony słuch. Objawy u dzieci są z reguły bardziej nasilone i obejmują:

- silny, pulsujący ból ucha, szczególnie dokuczliwy podczas leżenia,

- uczucie szarpania lub ucisku w uchu,

- problemy z zaśnięciem,

- intensywny płacz, poirytowanie,

- problemy ze słuchem, słaba reakcja na dźwięki z otoczenia,

- kłopoty z utrzymaniem równowagi,

- gorączka (38 stopni C lub wyższa),

- wyciek wydzieliny z ucha,

- ból głowy,

- utrata apetytu.

Objawy zapalenia ucha u niemowlaka to przede wszystkim wysoka gorączka, zwiększona płaczliwość, rozdrażnienie oraz biegunka. Bardzo charakterystyczne jest ciągnięcie się za ucho albo pocieranie uchem o poduszkę.

Zapalenie ucha - jak leczyć?

Jeśli zauważysz u dziecka objawy zapalenia ucha środkowego, koniecznie zgłoś się z nim do lekarza POZ. Leczenie zależy od stopnia nasilenia objawów oraz przyczyny zapalenia ucha. Jeśli chorobę wywołały bakterie, wówczas lekarz przepisze Twojemu dziecku antybiotyk, leki przeciwzapalne, przeciwbólowe i przeciwgorączkowe oraz obkurczające błonę śluzową nosa (to ważne, aby poprawić drożność trąbki słuchowej). Gdy zapalenie ucha ma podłoże wirusowe, wówczas jego przebieg jest mniej gwałtowny i wymaga przyjmowania leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych.

Odpowiednie leczenie umożliwia powrót do zdrowia bez komplikacji. Możliwym powikłaniem jest jednak trwały ubytek w błonie bębenkowej. Wówczas już zawsze będzie konieczna ochrona ucha przed zalaniem wodą, w tym unikanie kąpieli w zbiornikach wodnych.

Czy zapalenie ucha środkowego u dziecka wymaga przecinania błony bębenkowej?

Nacięcie błony bębenkowej to profilaktyczny zabieg, który zapobiega jej samoistnej perforacji (może powodować jej trwały ubytek). Po wykonaniu nacięcia błona zrasta się w ciągu kilku dni. Ten zabieg wykonuje się jednak tylko w niektórych przypadkach, gdy zapaleniu ucha towarzyszą zawroty głowy, nudności, oczopląs, niedowład nerwu twarzowego, rozpierający ból ucha i uwypuklenie błony.

Jak zapobiegać zapaleniu ucha środkowego?

Ból ucha u dziecka, a także inne objawy towarzyszące zapaleniu, są bardzo dokuczliwe. Dlatego warto zrobić wszystko, aby im zapobiec. Ryzyko zachorowania można zmniejszyć stosując niektóre szczepienia ochronne, o szczegóły zapytaj lekarza pediatrę. Ponadto ważna jest ochrona dziecka przed chorobami infekcyjnymi, jak grypa czy przeziębienie. Postaraj się, aby maluch nie przebywał w towarzystwie osób kaszlących, kichających i zakatarzonych. Starsze dziecko edukuj w kwestii regularnego mycia rąk, unikania dzielenia się napojami i posiłkami z innymi dziećmi (picie z jednej butelki/kubka, jedzenie tej samej kanapki). Czynnikiem ryzyka zapalenia ucha środkowego jest także zanieczyszczone powietrze, szczególnie bierne palenie przez dziecko, dlatego nie pal w domu i nie pozwalaj na to swoim gościom.

Piśmiennictwo:

1. Ear infection (middle ear). https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/ear-infections/symp-toms-causes/syc-20351616 Data dostępu: 3.10.2018

2. Zagor M. i wsp. Ostre zapalenie ucha środkowego. https://otolaryngologia.mp.pl/choroby/choroby-uszu/177491,ostre-zapalenie-ucha-srodkowego Data dostępu: 3.10.2018

Autor: Ewa Skuta