Bez względu na to, czy planujesz ciążę, czy istnieje choć cień prawdopodobieństwa, że zajdziesz w nią, powinnaś przyjmować kwas foliowy i znać podstawowe informacje na temat folianów. Wiedza ta pozwoli Ci docenić wartość tej grupy związków, szczególnie istotnych podczas planowania ciąży.
Czym są foliany?
Foliany to rozpuszczalne w wodzie witaminy z grupy B, do których należy syntetyczny kwas foliowy oraz związki pokrewne¹. Do folianów zalicza się również sól wapniową kwasu L-5 MTHF (Metafolin®),która jest opatentowaną, aktywną formą folianu².
Foliany są niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania układu krwiotwórczego³. Dzięki nim powstają i różnicują się krwinki czerwone, dlatego ich niedobór może wiązać się z rozwojem niedokrwistości megaloblastycznej⁴. Kwas foliowy uczestniczy także w procesach podziału komórkowego oraz przyczynia się do wzrostu tkanek matki w czasie ciąży, w tym do formowania się łożyska.
Kwas foliowy w ciąży wpływa korzystnie na rozwój płodu i przebieg ciąży, a jego niedobór zwiększa, ryzyko powstania wad cewy nerwowej, do których możemy zaliczyć rozszczep kręgosłupa czy przepuklinę mózgowo-rdzeniową³.
Przyczyny i skutki niedoboru folianów
Dlaczego dochodzi do niedoboru folianów?
dieta uboga w dobre źródła folianów, czyli zielone warzywa liściaste, bób, zielony groszek, pomidory, buraki, orzechy, słonecznik, pełne ziarna zbóż, owoce cytrusowe⁵,
przyjmowanie niektórych leków, w tym przeciwzapalnych i przeciwpadaczkowych⁶,
przewlekłe picie alkoholu i palenie tytoniu⁶,
zaburzona przemiana folianów w wyniku niedoboru aktywności kluczowych enzymów (czynnik uwarunkowany genetycznie).
Uwaga: Badania wykazują, że defekt enzymatyczny może występować nawet u co drugiej Polki! Problem polega na tym, że bez przeprowadzenia specjalistycznych (i kosztownych) badań lekarz nie jest w stanie stwierdzić, czy dana kobieta metabolizuje foliany w optymalnym stopniu. W tym przypadku dobrym rozwiązaniem jest przyjmowanie jego aktywnej formy⁷.Uzupełnianie kwasu foliowego w ciąży jest ogromnie ważne, ale nie tylko wtedy należy zadbać o jego właściwy poziom. Są niezbędne dla zapewnienia prawidłowego funkcjonowania m.in. układu krwiotwórczego³. Odgrywają znaczną rolę we wzroście i różnicowaniu wszystkich komórek w organizmie, szczególnie w powstawaniu i dojrzewaniu krwinek czerwonych.
Kwas foliowy w ciąży i podczas starań – źródła folianów
Podstawowe źródła folianów to m.in.⁵:
zielone warzywa liściaste,
rośliny strączkowe,
papryka,
pomidory,
owoce cytrusowe,
banany,
podroby.
Niestety, przechowywanie żywności i poddawanie jej obróbce termicznej może powodować straty (rzędu 30-80%) folianów, dlatego warto zadbać o odpowiedni sposób przygotowania posiłków⁸.
Kwas foliowy w ciąży – skutki niedoboru
Suplementacja kwasem foliowym przed ciążą i w jej trakcie jest rekomendowana m.in. przez Polskie Towarzystwo Ginekologiczne. Istnieje wiele doniesień naukowych, które udowadniają, że w okresie ciąży foliany mają szczególne znaczenie. U kobiet ciężarnych i starających się o dziecko niedobór folianów może między innymi być czynnikiem ryzyka rozwoju wady cewy nerwowej oraz zaburzeń w przebiegu ciąży⁷.
Kwas foliowy a ciąża – dawkowanie
Jeśli planujesz dziecko, nie musisz stresować się ryzykiem niedoboru folianów – Twoje codzienne wybory mogą zapewnić Tobie i dziecku ich wystarczającą dawkę. Konieczne jest jednak przestrzeganie prostych wskazówek.
Nie zaniedbuj zdrowej i zróżnicowanej diety. Postaraj się, aby na Twoim talerzu codzienne znalazły się warzywa i owoce, które w pewnym stopniu pokryją zapotrzebowanie na kwas foliowy⁵, ⁸.
Jeśli starasz się o dziecko lub istnieje prawdopodobieństwo, że zajdziesz w ciążę, przyjmuj kwas foliowy. Zalecana dawka wynosi 0,4 mg na dobę⁷. Najlepszym rozwiązaniem będzie preparat, który zawiera zarówno kwas foliowy, jak i Metafolin® – ta aktywna forma folianu może być z powodzeniem stosowana nawet przez kobiety, które mają defekt enzymatyczny.
Do kiedy przyjmować kwas foliowy w ciąży? Zacznij na około 3 miesiące przed planowanym zajściem w ciążę i przyjmuj go przezdo końca drugiego trymestru⁷.
Jeżeli zadbasz o właściwą podaż folianów na co dzień, Twój mądry wybór wpłynie pozytywnie na zdrowie Twoje i Twojego przyszłego potomstwa.
